قِشم بزرگترین جزیره خلیج فارس و بزرگترین جزیره غیر مستقل دنیاست .
این جزیره در دوران ساسانیان ابرکاوان نام داشته است. جزیره قشم از شمال به شهر بندرعباس، مرکز بخش خمیر و
قسمتی از شهرستان بندر لنگه، از شمال خاوری به جزیرهٔ هرمز، از شرق به جزیرهٔ لارک، از جنوب به جزیرهٔ هنگام و از
جنوب باختری به جزایر تنب بزرگ و کوچک و بوموسی محدود می‌گردد. شهرستان قشم بزرگترین جزیرهٔ استان هرمزگان و خلیج فارس است.
طبق آخرین تقسیمات کشوری امروزه شهرستان قشم ۶۹ شهر و روستا دارد. جزیره قشم جزو مکانهایی است که گردشگران را به شدت مجذوب خود کرده است.
این جزیره به علت وجود بازارهای بزرگ و بعضاً ارزان قیمت، مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر این به علت داشتن چند اثر باستانی و طبیعی معروف
همه ساله عده زیادی از علاقه مندان به این جزیره وارد می‌شوند.
جاذبه های گردشگری جزیره قشم :
جنگلهای حرا یا مانگرو
دره ستاره ها
تنگه چاهکوه
قلعه پرتغالیها
غارهای خربس
غار نمکدان قشم
روستای توریان
سد تاریخی گوران
چاههای لافت
کاسه سلخ – ژئو پارک طبیعی قششم
بام قشم
بازارهای قشم
تنکه عالی محمد
تم سنیتی
جزایر ناز
حیات وحش قشم
گورستانهای تاریخی قشم
مساجد و زیارتگاههای قشم
مساحت جزیره ۱۴۹۱ کیلومترمربع، حدود 2/5 برابر دومین جزیره بزرگ خلیج فارس یعنی بحرین است.
طول جزیره از بندر قشم، تا بندر باسعیدو در انتهای جزیره را در منابع مختلف بین ۱۰۰ تا ۱۳۰ کیلومتر تخمین زده‌اند
و بیشتر روی طول ۱۱۵ و ۱۲۰ کیلومتر تکیه شده‌است.
[googlemap src=”https://www.google.com/maps/place/Qeshm/@26.816837,55.7087865,138388m/data=!3m1!1e3!4m2!3m1!1s0x3ef7ec24613ff925:0x21a8ebc74da3efca” width=”300″ height=”300″ align=”aligncenter”]
شهر قشم در شرقی ترین نقطه جزیره واقع شده است و به رغم آنکه این شهر نسبت به کل جزیره مرکزیت هندسی ندارد اما به علت موقعیت مهم استراتژیک آن (دید گسترده به جنوب، شمال و شرق، دید به تنگه هرمز، نزدیکی به بندرعباس و…) از قدیم واجد اهمیت بوده و عمده ترین سکونتگاه جزیره محسوب می‌شده است. انتخاب شهر قشم به عنوان پایگاه اصلی توسعه منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی قشم نیز بر اهمیت این شهر افزوده است.
به دلیل بازار پر رونق و ورود کالا های بسیار مهم از کشور های حاشیهٔ خلیج فارس به این جزیره، وجود بنادر مهم و همچنین بنادر اختصاصی بسیار مهم می باشند. چنان که در قدیم بنادر صیادی و بنادر تجاری در کنار یک دیگر قرار داشته ولی اکنون به دلیل رونق اقتصادی بنادر به صورت اختصاصی و ویژه امور خدمات به کشتی های تجاری و صیادان را انجام میدهند.
بنادر مهم و صیادی شهرستان قشم به تر تیب زیر می باشند :
ـ بهمن ـ شهید ذاکری ـ سلخ ـ مسن ـ سوزا ـ کاوه ـ لافت ـ درگهان ـ باسعیدو ـ فجر ـ شرکت نفت ـ رمچاه ـ کندالو ـ طبل ـ هنگام
جزیره های بزرگ پیرامون قشم: جزیره هنگام، هرمز و لارک هستند. بعضی جزیره های کوچک اطراف قشم وجود دارند که فاصله کمی با ساحل جزیره دارند و هنگام برکشند و فروکشند ( جزر و مد ) به ساحل جزیره میپیوندند و میگسلند همین باعث نامگذاری این چند جزیره کوچک بعنوان جزایر ناز شده است که گویی در پیوستن به جزیره ناز می کنند .
عمده فعالیت صورت گرفته دراین جزایر صیادی است. به تازگی طبیعت بکر و ساحل زلال این جزایر مورد توجه گردشگران قرار گرفته است، که در این میان جزیره هنگام به خاطر نزدیکی به جزیره قشم و زیستگاه دلفینها، آهو ها (جبیرها) و تنها پارک کروکودیل ایران بیشتر از بقیه جذب گردشگر می نماید.
جمعیت شهرستان قشم طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1390، برابر با 117774 نفر بوده است.
علاوه بر جمعیت بومی و ساکن، جزیره قشم دارای جمعیت غیربومی و مهاجر بسیاری است که به‌طور عمده در بخش‌های تجارت، بازرگانی، صنایع و معادن، ادارات و دوایر دولتی و ارگان‌ها، بانک‌ها، تشکیلات سازمان منطقه آزاد قشم و دیگر بخش‌های خدماتی به فعالیت اشتغال دارند. ضمن آنکه شمار قابل توجهی گردشگر نیز – همواره به‌ویژه در فصل‌های پاییز و زمستان و تعطیلات نوروزی – وارد جزیره می‌شوند.
زبان اصلی مردم قشم، مانند تمام مردم ساکن بنادر و سواحل جنوب کشور و دیگر جزایر، فارسی است ولی با گویش بندری صحبت می کنند که برای همه مردم و مسافرانی که به جزیره مسافرت می‌کنند قابل درک و فهم است. لهجهٔ محلی و متداول مردم قشم در شهرها و روستاهای آن تقریباً یکسان است. به‌طور کلی باید گفت زبان محلی قشمی، آمیخته‌ای از بان‌های عربی، فارسی، بندری، هندی و انگلیسی است.
اکثریت مردم شهرستان قشم مسلمان و پیرو مذهب تسنن (شافعی) اند. اصل مردم جزیره قشم کاملا پیرو مذهب تسنن شافعی هستند.
سكنه جزيره مردماني متدين، ميهمان نواز، زحمتكش و پايبند به آداب و رسوم سنتي زيباي خود هستند. لباس سنتي زنان و مردان، موسيقي بومي، صنايع دستي و گويش محلي از جلوه هاي فرهنگي ويژه اين جزيره مرزي است. گزينش نام هايي چون ديرستان رمكان، درگهان، سوزا، رمچاه، دولاب، كاني و… براي شهرها و روستاها همه يادآور علاقه و توجه عميق مردم اين بخش از كشورمان به فرهنگ و تمدن ديرپاي ايران زمين است مردم جزيره قشم همه مسلمانند.
آداب و رسوم سنتي و اعتقادي مردم قشم برخاسته از تاريخي پرفراز و نشيب و سراسر حادثه، مبارزه و پايداري آنها است. جلوه هايي از اصالت قشمي ها را مي توان در آيين هاي زيباي عروسي، عبادت و عزاداري، موسيقي بومي، معماري ويژه با بهره گيري از بادگيرها، صنايع دستي، پوشاك زنان و مردان و بسياري از رفتارهاي سنتي اين مردم مشاهده كرد.
تاریخچه زمین‌شناسی و تکتونیک منطقه: بخش شمالی خلیج فارس قسمتی از بخش جنوب شرقی زون ساختاری زاگرس را تشکیل می‌دهد که با روند کمربند چین‌خورده – راندگی شمال غربی – جنوب شرقی در اثر آخرین فاز کوه‌زایی آلپین در پلیو – پلیئستوسن چین‌خورده و دگرریخت شده‌است. سازندهای زمین‌شناسی این کمربند ممکن است محدوده سنی دیرینه‌زیستی پیشین تا ترشیری داشته باشند و شامل دیاپیرهای منسوب به پالئوزوئیک پیشین به نام سری هرمز بوده که تا عهد حاضر به طرف سازندهای بالایی و تا روی زمین فعال بوده‌اند. بر اساس نظر اکثریت زمین‌شناسان این منطقه از نظر تکتونیکی از زمان ترشیری پسین به عنوان ناحیه فعال تکتونیکی بخش جنوبی پیشانی دیگر ریختی یا کمربند همگرایی (بین‌النهرین و حوزه خلیج فارس) و همچنین حاشیه‌های صفحه فشارشی و برخوردی قاره ایران – عربی، فعال بوده‌است.
جزیره قشم با وسعتی نزدیک به ۱۵۰۰ کیلومترمربع، بیشترین سواحل و کرانه‌ها را در بین جزایر خلیج فارس به خود اختصاص می‌دهد.
سواحل زیتون، سیمین، جزایر ناز، سوزا، مسن، شیب‌دراز، سلخ و دوستکو از دیدنی‌ترین سواحل جزیره قشم محسوب می‌شوند. از ویژگی‌های ساحل شناختی این جزیره، تنوع سواحل صخره‌ای، ماسه‌ای و گلی آن است که چنین خصوصیتی به‌طور یک جا در کمتر جزیره‌ای یافت می‌شود. سواحل شنی و ماسه‌ای نقره‌فام و سیمین براق نیز از دیگر انواع سواحل در جزیره قشم محسوب می‌شوند. ساحل صخره‌ای زیتون، ساحل شنی سیمین و سواحل گلی لافت و جنگلهای حرا تنوع سواحل قشم را نشان میدهند.
ساحل صخره‌ای ریگو معروف به ساحل لاک‌پشت‌ها نیز از دیگر سواحل زیبای جزیره قشم است که لاک‌پشت‌ها در آنجا برای نفس‌گیری و تغذیه به روی آب می‌آیند. سواحل زیبای جزیره هنگام در دو کیلومتری خط ساحلی جنوب جزیره قشم زیستگاه دلفین های باهوش و بازیگوش است که این مسئله موجب جذب گردشگران علاقمند به قشم و جزیره هنگام شده است.
گردشگران علاوه بر ساحل زیبای بین هنگام و قشم از طبیعت رویایی داخل جزیره هنگام و تنها مزرعه پرورش تمساح کشور با نام پارک کروکودیل نوپک
نیز دیدن می کنند.
قشم در گروه سرزمین‌های گرم و خشک قرار می‌گیرد و این در حالی است که رطوبت نسبی هوا در قشم بالاست. فشار هوا در قشم بین ۱۰۱۵ تا ۱۰۱۸ میلی‌بار جیوه‌است که در تابستان به دلیل گرمای زیاد، فشار هوا به کمتر از ۱۰۰۰ میلی‌بار می‌رسد. دمای متوسط سالیانه جزیره قشم حدود ۲۶ درجه سانتی‌گراد، با متوسط حداکثر و حداقل دمای روزانه به ترتیب ۳۳ و ۱۸ درجه سانتی‌گراد است. اختلاف درجه حرارت فصلی این جزیره بسیار زیاد است. گرم‌ترین زمان‌ها ۱۰ تیر تا ۱۰ شهریور و سردترین ماه‌ها دی و بهمن است. در جزیره قشم حداکثر و حداقل دمای مطلق ۴۶ و صفر درجه سانتی‌گراد به ثبت رسیده است.
نقشه قشم
شما میتوانید نقشه قشم را در زیر مشاهده و دانلود نمایید.
برای مشاهده عکس در سایز بزرگتر بر روی عکس کلیک کنید.
منابع استفاده شده :
جزیره قشم – ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد